สุรชาติ บำรุงสุข : 2475 รำลึก : พลเรือน ทหารและรัฐธรรมนูญ
(คัดลอกมาจากมติชน)
“การเปลี่ยนแปลงการปกครองของคณะราษฎรมาสู่ระบอบรัฐธรรมนูญ เป็นการชอบแล้วด้วยประการทั้งปวง เพราะได้รับการสนับสนุนช่วยเหลือกลมเกลียวเป็นอันหนึ่งอันเดียวในระหว่างรัฐบาลกับประชาชนพลเมืองในระบอบใหม่นับแต่ต้นมาเป็นอย่างดี ซึ่งยากที่จะหาตัวอย่างในการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศใดอื่นเทียบได้ ทั้งนี้ ย่อมเป็นนิมิตอันดีงามสำหรับอนาคตของชาติไทย“
ไทยในสมัยสร้างชาติ
ที่ระลึกงานฉลองวันชาติ 2484
สังคมไทยดูจะมีความทรงจำที่รางเลือนเต็มที่เกี่ยวกับเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครองในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ.2475 เรื่องราวของการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจางหายไปกับกาลเวลาที่เนิ่นนานมาถึง 80 ปี
อย่างน้อยคนรุ่นหลังดูจะลืมไปแล้วว่าประเทศไทยก็มี “วันชาติ” เหมือนกับหลายๆ ประเทศ และวันชาติของไทยในอดีตตรงกับวันที่ 24 มิถุนายน ของทุกปี
สังคมยุคหลัง 2475 ของการเมืองไทยนำมาซึ่งรูปแบบการปกครองที่แตกต่างออกไปจากเดิม ดังคำบรรยายที่ว่า “ประเทศชาติไทยตกอยู่ในสภาพอันแปลกใหม่โดยทุกอย่าง กล่าวคือ ระบอบการปกครองผิดแปลกกว่าระบอบเก่า และกิจการงานทุกสิ่งอย่างก็จำต้องปรับปรุงแก้ไขให้เป็นไปตามวิถีทางแห่งการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญ” (ไทยในสมัยสร้างชาติ, 2484)…
แน่นอนว่าในการจัดตั้งการปกครองใหม่อันเป็นผลของ “ระบอบรัฐธรรมนูญนิยม” ที่เกิดขึ้นหลัง 2475 จึงย่อมจะต้องเผชิญกับความท้าทายใหม่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เช่นกัน
ว่าที่จริงความพยายามในการจัดรูปแบบการปกครองใหม่ในสยามนั้น ได้เกิดขึ้นก่อนที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงในปี 2475 คณะทหารชุดหนึ่งซึ่งนำโดยร้อยเอกขุนทวยหาญพิทักษ์ (เหล็ง ศรีจันทร์) ในช่วง ร.ศ.130 ก็ได้พยายามกระทำการเช่นนี้มาแล้ว หากแต่พวกเขาล้มเหลวและนำไปสู่การถูกจับกุมแบบ “ยกคณะ” ในเดือนกุมภาพันธ์ 2454
ซึ่งก็ถือได้ว่าในปีนี้เป็นวาระครบรอบ 101 ปี ของความพยายามในการเปลี่ยนแปลงการปกครองครั้งแรกของสยาม
แม้ความพยายามเช่นนี้จะล้มเหลว แต่อย่างน้อยพวกเขาก็ทิ้งร่องรอยของความคิดใหม่ที่เชื่อว่า ระบอบการปกครองของสยามแบบเดิมนั้นไม่เอื้ออำนวยให้สยามเดินไปสู่อนาคตได้อย่างเข้มแข็ง
Read more…